Iskubuuqa/strees-ka
Waa maxay stress? Cadaadiska/Stress-ka waxaa lagu qeexi karaa xaalad walaac ama xiisad maskaxeed oo ay keento xaalad adag. Cadaadisku waa jawaabta dabiiciga ah ee bini'aadamka taas oo nagu kicisa inaan wax ka qabanno caqabadaha iyo khataraha nolosheena.
Maareynta walbahaarka iyo dhisidda adkeysiga
U diyaargarowga xilliyada walaaca waxay sahlaysaa in laga gudbo. Ogaanshaha sida loo maareeyo samaqabkeena waxay naga caawin kartaa inaan ka soo kabsano dhacdo walaac leh ka dib. Qaarkeen ayaa laga yaabaa inay u tixraacaan awoodeena maaraynta walaaca inay tahay adkeysigeena.
Waxaa jira waxyaabo aan isku dayi karno si aan u dhisno adkeysigeena ka hortagga walaaca. Laakin waxa kale oo jira arimo keeni kara in ay adkeyso inaad ka gudubi karto walaaca, sida in aad la kulanto takoor ama taageero la'aan.
Boggan waxa uu macluumaad kaa siinayaa:
Caqabadaha adkeysiga
Talooyin lagu maareeyo walbahaarka
Caqabadaha adkeysiga
Erayada 'adkeysiga' iyo 'maareynta walbahaarka' waxay macnaheedu noqon karaan waxyaabo kala duwan dad kala duwan. Waxaa laga yaabaa inaan u fahanno si kala duwan sababtoo ah waayo aragnimadayadu waxay qaabeeyaan sida aan u dareemeyno walaaca, iyo sida ugu fudud ee aan uga jawaabi karno.
Dadka qaar ayaa laga yaabaa inay u maleeyaan in jawaabtayada walaaca ay tahay wax aan dhammaanteen si fudud u xakameyn karno. Laakiin tani run maaha. Waxaa jira qaar ka mid ah sababaha walaaca oo ka baxsan xakamaynta. Siyaabaha qaar ee loo maareeyo walbahaarka iyo dhisidda adkeysiga mar walba lama heli karo.
Tani waxay ka dhigaysaa wax ka qabashada walaaca mid gaar ah - waxaa laga yaabaa inay ku adag tahay qaar naga mid ah marka loo eego kuwa kale. Waayo-aragnimada qaarkood ee ka dhigi kara mid aad u adag waxaa ka mid ah:
Lahaanshaha xaalad caafimaad jireed oo wakhti dheer ah
Lahaanshaha dhibaato caafimaad maskaxeed
La kulma takoorid iyo nacayb, oo ay ku jiraan midab-takoor, nin jeclaysi
Ka fogaanshaha qoyska ama asxaabta, ama la yeelashada xiriir adag
La kulma kalinimada
La kulma faqriga iyo welwelka lacagta, oo ay ku jiraan deynta ama dhibaatooyinka dheefaha
Ku noolaanshaha aag helitaankoodu liito sida daryeelka caafimaadka, gaadiidka dadweynaha iyo meelaha cagaaran
Ahaanshaha waalid keligiis ah
Haysashada guryo tayadoodu liidato
Badbaadada iyo ilaalin la'aanta, sida ku noolaanshaha meelaha aaney ka jirin xarumaha bilaysku
Cilmi-baaristu waxay muujinaysaa inay fududahay in la horumariyo adkaysiga haddii aynaan la kulmin caqabadahaas. Laakiin qaar badan oo ka mid ah arrimahan ayaa ah kuwo adag ama aan suurtagal ahayn in la beddelo.
Xusuusnow: haddii aad la kulanto caqabadahan, tani ma aha qaladkaaga. Adiguna kuma xidhna inaad iska saarto caqabadahaas.
Talooyin lagu maareeyo walbahaarka
Hoos waxaa ah talooyin aad isku dayi karto inay kaa caawiyaan inaad maareyso walaaca oo aad dhisto adkeysigaaga. Isku dayga fikradahan kama dhigi doonaan dhammaan walbahaarka noloshaada inay meesha ka baxaan. Laakiin waxay fududayn karaan in laga gudbo xaaladaha walaaca leh.
Ilaali wanaaggaaga
Daryeelka caafimaadkaaga waxay kaa caawin kartaa inaad dareento inaad awood u leedahay inaad maareyso walbahaarka. Waxyaabo kala duwan ayaa u shaqayn doona dad kala duwan, laakiin kuwani waa fikrado aad isku dayi karto:
Naftaada u naxariiso. Barashada inaad naftaada u naxariisato waxay kaa caawin kartaa sida aad dareemeyso xaalado kala duwan. Isku day inaad nasato maalintaada. Naftaadana ugu abaal gud guulahaaga, xitaa haddii ay u muuqdaan kuwo yar.
Isku day inaad hesho wakhti aad ku nasato. Tani waxa laga yaabaa inay kugu adkaato haddii aanad waxba samayn karin si aad u joojiso xaalad ku saaraysa walaac. Laakiin haddii aad naftaada u ogolaan karto nasasho gaaban, tani waxay kaa caawin kartaa sida aad dareemayso.
Horumarinta danahaaga iyo waxyaabaha aad jeceshahay. Ku-qaadashada waqti waxyaabaha aad jeceshahay waxay kaa caawin kartaa inaad ka jeediso naftaada xaalad walaac leh. Haddii walbahaarka uu ku dareensiinayo kalinimo ama go'doon, hiwaayadaha la wadaago ayaa sidoo kale noqon kara hab wanaagsan oo lagula kulmo dad cusub.
Waqti ku bixi dabeecadda. Tani waxay kaa caawin kartaa in la yareeyo walbahaarka iyo hagaajinta ladnaanta. Waxaad isku dayi kartaa inaad ku lugayso meel cagaaran, daryeelka dhirta gudaha, ama wakhti aad la qaadato xayawaanka.
Ilaali caafimaadka jidhkaaga. Hurdo kugu filan oo aad seexato, firfircoonida jidhka iyo cunista cunto dheeli tiran waxay sahlaysaa in la maareeyo walbahaarka. Cadaadiska ayaa mararka qaarkood ka dhigi kara waxyaabahan adag in la daryeelo. Laakiin xitaa isbeddellada yaryar waxay sameyn karaan farqi weyn.
Dhis shabakad ku taageerta
Cilmi-baaristu waxay muujinaysaa in haysashada shabakad taageero oo wanaagsan ay gacan ka geysan karto dhisidda adkeysiga iyo ka dhigista walaaca mid si sahlan loo maareeyo. Taageerada dadka aad ku kalsoon tahay waxay ka dhigi kartaa xaaladaha walaaca mid si sahlan loo maareeyo.
Taageeradan waxaa ka mid noqon kara:
Asxaabta iyo qoyska. Mararka qaarkood in dadka kuu dhow loo sheego sida aad dareemeyso waxay sameyn kartaa isbedel weyn. Waxa laga yaabaa inay kaa caawiyaan qaar ka mid ah waxyaalaha kugu keenaya walaaca.
Taageerada shaqada. Tusaale ahaan, tani waxay ka iman kartaa maamulahaaga, waaxda ilaha shaqaalaha (HR), wakiilada ururka ama nidaamka caawimada shaqaalaha. Ladnaantaada waa muhiim oo loo shaqeeyayaasha mas'uulka ah waa inay si dhab ah u qaataan.
Taageerada jaamacadda ama kulliyadda. Tusaale ahaan, tani waxay ka iman kartaa macallimiintaada, ururka ardayda ama adeegyada ardayda.
Taageerada asaaga. Haddii ay kugu adag tahay inaad la hadasho dadka isku dareenka ah ama khibrada leh ayaa ku caawin kara. Tani waxay noqon kartaa fool-ka-fool ah kooxda taageerada asaagga ah, ama iyada oo loo marayo bulshada internetka sida Mind's Side by Side.
Ogow waxyaabaha kiciya iskubuuqa/stress-ka
Ka shaqaynta waxa kicin kara walaaca ayaa kaa caawin kara inaad u diyaargarowdo. Xitaa haddii aadan ka baxsan karin xaaladahan, u diyaargarowgu way ku caawin kartaa. Ogaanshaha waxaad awoodid iyo waxaadan bedeli karin waxay kaa caawin kartaa inaad ka shaqeyso habka ugu fiican ee aad ula tacaali karto walaaca.
Waqti qaado si aad uga fikirto xaaladaha kugu keeni kara walaac. Waxaad samayn kartaa tan keligaa ama qof aad ku kalsoon tahay. Waxaad tixgelin kartaa:
Xaalado badan oo soo baxa oo aad ka werwersantahay, sida bixinta biil ama ka qaybgalka ballan.
Dhacdooyin hal mar ah oo maskaxdaada ku jira in badan, sida guurista guri ama imtixaan.
Dhacdooyinka walaaca leh ee socda, sida daryeele ama la kulma takoorid.
Wax aad ka werwersantahay inay mar kale dhacaan, sida ku noqoshada meel aad khibrad xun kala kulantay.
Dib u milicsiga arrimahan ayaa laga yaabaa inay mararka qaarkood kugu keenaan xanaaq. Haddii aad xasuusato ama aad ka hadasho waayahaan ay kugu dareensiiyaan xanaaqa, waad joojin kartaa.
Abaabulka wakhtigaaga
Qaarkeen ayaa laga yaabaa inay dareemaan diiqad sababtoo ah waxaan haysanaa waxyaabo badan oo aan ku maarayn karno nolosheena. Xaaladdan oo kale, beddelidda habka aan u habeyno waqtigeena waxay naga caawin kartaa inaan dareemo xakameyn badan.
Haddii aad u malaynayso in tani ay ku caawin karto, waxaad:
Isku day inaad aqoonsato marka aad leedahay tamarta ugu badan, sida subaxda ama fiidkii. Haddii aad awooddo, samee hawlahaaga ugu muhiimsan wakhtigaas oo dhan, si ay kaaga caawiyaan inaad si fiican xoogga u saarto.
Samee liis waxyaabaha ay tahay inaad sameyso. U diyaari siday u kala muhiimsan yihiin. Isku day inaad diirada saarto waxa ugu degdega ah marka hore. Waxa laga yaabaa in ay kaa caawiso in aad samaysato jadwal.
Deji yoolal yaryar oo la gaadhi karo Marka aan dareemo diiqad, way fududahay inaan nafteena u dejino yoolal waaweyn ama aan macquul ahayn. Tani waxay noqon kartaa in la isku dayo in aan ka gudubno xaaladda walaaca.Laakiin inta badan, tani waxay ina galin kartaa xaalad ka walaac badan tii hore waxaaney keeni kartaa niyad jab, haddii aynaan gaadhin yoolalka aan dejinay. Dejinta yoolal yaryar oo la gaadhi karo waxay naga caawin kartaa inaan dareemo qanacsanaan iyo xakameyn badan.
Kala beddel hawlahaaga. Isku day inaad isku dheelitirto hawlaha caajiska ah iyo kuwa aad xiiseyneyso. Iskuna qas hawlaha aad ka warwarto iyo kuwa kuu fudud, ama inaad si deggan u qaban karto.
Isku day inaadan wax badan hal mar qaban. Haddii aad qaadato wax badan, waxaa laga yaabaa inay kugu adkaato inaad si fiican u qabato hawl kasta oo shakhsi ah. Tani waxay kaa dhigi kartaa inaad dareentid walaac badan.
U kala cadee dadka kale waxaad qaadan karto. Xaaladaha qaarkood, waxaa laga yaabaa inaysan mar walba suurtogal ahayn in wax la yidhaahdo maya, ama dadka u sheeg sida saxda ah ee aad dareemeyso. Laakiin haddii aad awooddo, u sheeg dadka haddii ay dalabaadkoodu yahay mid aan macquul ahayn ama aan suuragal ahayn.
Nasasho qaado oo si tartiib ah wax u qaado. Waxaa laga yaabaa inay kugu adkaato inaad tan sameyso marka aad walaacsan tahay. Laakin waxa ay kaa caawin kartaa in si wanaagsan wax looga qabto oo laga gudbo xaalad walaac leh.
Weydii qof inuu ku caawin karo. Tusaale ahaan, waxaad waydiisan kartaa saaxiib ama xubin qoyskaaga inay kaa caawiyaan qaar ka mid ah hawlahaaga maalinlaha ah. Tani waxay ku siin kartaa wakhti dheeraad ah oo aad ku qaadato hawl kasta oo kugu kicinaysa walaac.
Ka qaad talaabo bulshadaada
Mararka qaarkood, walwalka waxaa sababi kara ama ka sii dari kara dhibaatooyinka bulshadeena, sida helitaan la'aanta adeegyada. In aan tallaabo ka qaadno dhibaatooyinkan waxay naga caawin karaan sida aan nafteena u dareemeyno, iyo sidoo kale taageeridda dadka kale.
Marka aan aad u walaacsannahay, waxaa laga yaabaa in arrimahani aanay suurtogal aheyn. Waqti kastana, waxaa laga yaabaa inay naftaadu dareento daal ama walaac.
Waxyaabaha Taageera sababaha walaaca/stress-ka
Waxaa laga yaabaa inay jiraan meelo kala duwan oo noloshaada ah oo ku dareensiinaya walaac. Qaar kuwaas ka mid ah ayaa laga yaabaa inay kugu adag tahay inaad keligaa beddesho, ama taageero la'aan iyo talo ku saabsan waxaad samayn lahayd.
Waxaan haynaa macluumaad badan oo kaa caawinaya inaad taageero u hesho qaybaha kala duwan ee noloshaada, oo ay ku jiraan:
Guriyeynta iyo caafimaadka maskaxda
Lacagta iyo caafimaadka maskaxda
Caafimaadka maskaxda ee shaqada
La qabsiga marka qof kale la taageerayo
La qabsiga waalid ahaan oo leh dhibaato caafimaad maskaxeed
Taageerada xadgudubka
Taageerada qabatinka iyo ku tiirsanaanta
Cunsurinimada iyo caafimaadka maskaxda
Raadinta caawimo dhibaato caafimaadka maskaxda ah
Daawaynta diiqada
Ma jiraan daawayn gaar ah oo loogu talagalay walaaca. Laakiin waxaa jira daawayn loogu talagalay qaar ka mid ah calaamadaha walaaca.Kuwani waxa laga yaabaa inay ku caawiyaan haddii ay kugu adag tahay inaad adigu maarayso walbahaarka.
Qoraalkan waxa uu daboolayaa:
In qofka ka cabanaya isku buuqa ama stress-ku uu sameeyo :-
Inaad la hadasho dhakhtarkaaga
Inaad qaadato daawooyinka
Daaweynta hadalka
Daawooyin dhameystiran iyo kuwo kale
Isagoo la hadlaya dhakhtar-kaaga
Takhtarkaaga guud ayaa ku caawin kara inaad la hadasho haddii:
Waxaad la kulantey walbahaar badan.
Waxaad dareemaysay diiqad muddo dheer.
Dareenka walaacaagu wuxuu saameeyaa caafimaadkaaga jidhka ama maskaxda.
Haddii walbahaarka uu kuu keeno dhibaatooyin caafimaad oo jireed, dhakhtar-kaaga ayaa laga yaabaa inuu sameeyo baaritaanno si uu u eego sida ay gacan uga geysan karaan maareynta calaamadaha.
Waxaa laga yaabaa inay kuu soo jeediyaan doorashooyin kaa caawinaya inaad maareyso walbahaarkaaga, sida talooyinka ladnaanta iyo nasashada. Waxa laga yaabaa inay kuu gudbiyaan daawaynta bulshada, haddii laga heli karo aaggaaga.
Qorista bulshadu waa nooc ka mid ah daawaynta bulshada ku salaysan oo kaa caawinaysa inaad wax ka qabato arrimaha bulshada ee saameeya caafimaadkaaga. Tusaale ahaan, tan waxaa ku jiri kara taageerada kalinimada, dhibaatooyinka lacagta ama dhaqdhaqaaqa jirka. Waxay sidoo kale kaa caawin kartaa inaad hesho waxqabadyo sida farsamada gacanta.
Daawooyinka
Ma jirto dawo gaar ah oo loogu talagalay walaaca. Laakiin waxaa jira daawooyin kaa caawin kara yaraynta ama maaraynta qaar ka mid ah calaamadaha diiqada.
Tusaale ahaan, dhakhtarkaagu wuxuu ku siin karaa inuu kuu qoro:
Kaniiniyada hurdada ama dawooyinka dejiyaha yaryar, haddii ay dhibaato kaa haysato hurdada
Dawooyinka lidka diiqadda, haddii aad la kulanto niyad-jab ama walaac ay weheliso walbahaarka
Daawooyinka lagu daweynayo wax kasta oo calaamado jidheed oo walbahaar ah, sida dhiig karka.
Daaweynta hadalka
La hadalka xirfadle tababaran waxay kaa caawin kartaa inaad hesho habab aad ula tacaasho walaaca. Waxayna kaa caawin kartaa inaad si dheeraad ah u ogaato fikradahaaga iyo dareenkaaga.
Waxa kale oo laga yaabaa inaad u aragto daawaynta hadalka mid waxtar leh haddii diiqadaadu ay sababtay dhibaatooyin kale oo caafimaadka maskaxda ah.Waxaa jira daawayn hadal oo badan oo kala duwan. Qaarkood ayaa laga yaabaa inay ku caawiyaan. Laakin dhamaantood kuma haboona xaaladaada. Waxa kale oo laga yaabaa inaad awoodo inaad hesho daawayn iyo xiisado samafal ah iyo ururada si ay kaaga caawiyaan diiqada.
Daawooyin dhameystiran iyo kuwo kale
Waxaa laga yaabaa inaad hesho qaar ka mid ah daawaynta dhameystirka iyo beddelka ah oo kaa caawinaya daawaynta calaamadaha walaaca. Tan waxaa ka mid noqon kara:
Acupuncture
Aromatherapy
Daawooyinka dhirta qaarkood
Hypnotherapy
Duugista
Tai Chi
Yoga iyo meditation
Waxaad isku dayi kartaa qaar ka mid ah daawayntan keligaa. Halka kuwa kale sida caadiga ah loo sameeyo qayb ka mid ah fasal ama fadhi-hal-hal ah.
Comments